Την γνώρισα περίπου όταν έκλεινε τα 9 της χρόνια. Ένα φωτεινό και έξυπνο παιδί, που έδειχνε από τότε πως ο δρόμος της είναι μακρύς και γεμάτος επιτυχίες. Γεννημένη στα Γιαννιτσά, η Ευλαμπία Τσιρέλη γνωρίζει τα δάση και το βουνό από μικρή ηλικία. Η στενή επαφή της με τη φύση και την αφήγηση ιστοριών στο οικογενειακό της περιβάλλον θα τη σημαδέψουν στην ενήλικη ζωή της. Στην εφηβεία ξεκινά γράφοντας και μελετώντας ποίηση, και στη συνέχεια πειραματίζεται με την πεζογραφία, αλλά και με την ιστορικο-θεολογικο-λαογραφική αρθρογραφία.
Το 2004 ολοκληρώνει τις βασικές της σπουδές στη Θεολογία και το 2006 γίνεται δεκτή στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα “Old Testament and Hebrew Language” στο Εδιμβούργο της Σκωτίας. Νομίζω πως εκεί όλα πήραν τον δρόμο τους.
Τα κάστρα, τα δέντρα, οι μύθοι, τα νερά και οι νεράιδες αφήνουν την φαντασία της να πετάξει μακριά. Αγαπώντας την επιστήμη της μπαίνει στην συγγραφή συνειδητά και το 2013 βιβλία της αρχίζουν να εκδίδονται. Ολοκληρώνει το μεταπτυχιακό της στο Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, το οποίο εκδίδεται έναν χρόνο αργότερα με τίτλο “Το Ιερό Δέντρο”.
Οι μεταπτυχιακές της σπουδές προεκτείνουν την οπτική της για τη φαντασία και τη λογοτεχνία, εμπλέκοντας στην κοσμοθεωρία της τους μύθους της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής και τον βιβλικό κόσμο. Παράλληλα, ξεκινά να ασχολείται με τη φιλολογική και λογοτεχνική επιμέλεια βιβλίων, ενώ πραγματοποιεί ανοιχτές ομιλίες για τη λογοτεχνία, και ειδικότερα τη λογοτεχνία του φανταστικού, την αρχαιολογία της θρησκείας και τη θεολογία, και συμμετέχει σε επιστημονικά συνέδρια. Την ίδια χρονιά οργανώνει το πρώτο θεματικό Φεστιβάλ Λογοτεχνίας Φαντασίας και Τρόμου στη Θεσσαλονίκη. Συντονίζει και συμμετέχει σε συλλογικές εκδόσεις. Δημιουργεί ραδιοφωνική εκπομπή σε διαδικτυακό ραδιόφωνο όπου αφηγείται παλιές ιστορίες και παραμύθια.
Το 2014 δημιουργεί το πρώτο εξειδικευμένο Εργαστήρι Συγγραφής και Επιμέλειας κειμένου στην Ελλάδα. Το εργαστήρι συγγραφής Imaginarium μετράει μέχρι σήμερα πάνω από 500 αποφοίτους. Συνεργάστηκε με την Ελληνική Βιβλική Εταιρία και επιλέχθηκε από τους εκπαιδευτές του Ινστιτούτου Νida των Η.Π.Α. και τη UBS να συμβάλει στη μετάφραση για το νέο κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης στη νέα ελληνική.
Όλα αυτά τα χρόνια «την καμαρώνω» όπως θα έλεγε κάθε άνθρωπος που παρακολουθεί την πορεία της. Η Ευλαμπία παραμένει άλλωστε ένα φωτεινό και έξυπνο παιδί, όσο κι αν μεγαλώνει, αγαπά τη φύση, τα ζώα και τον ουρανό, αλλά πιο ειδικά το σκυλάκι της την Χάιντι. Νομίζει πως οι άνθρωποι κάνουν τον κόσμο άσχημο και ελπίζει πως αυτό μπορεί να διορθωθεί, αν παλέψουν όλοι μαζί να τον ομορφύνουν.
Της αρέσει η καλή μουσική από όλα τα είδη. Όμως συνήθως αυτή που μιλάει στην καρδιά της είναι η κελτική, με τους στίχους gaelic και την γκάιντα, η βορειοευρωπαϊκή μέταλ, και κάποια κομμάτια κλασικής. Ιδιαίτερη αδυναμία έχει στον David Bowie. Πόσα πράγματα μπορείς λοιπόν να συζητήσεις με μια τόσο σημαντική λογοτεχνικά γυναίκα…
ΕΡΩΤ.: Ξεκίνησες τη συγγραφική σου πορεία βουτώντας στα βαθιά με ένα βιβλίο θρησκευτικού περιεχομένου ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν. Μας ταξίδεψες ουσιαστικά με το Δέντρο της ζωής ή καλύτερα το Ιερό Δέντρο. Πώς άνοιξε την πορεία σου αυτή η πρώτη συγγραφική σου προσπάθεια;
ΑΠΑΝΤ.: Ναι, το «Ιερό Δέντρο», που τώρα διανύει τη γ’ του έκδοση (εκδ. Αρμός), είναι μια θρησκειολογική μελέτη, όχι ακριβώς θρησκευτικό με τη σημερινή έννοια του όρου. Πριν από αυτό όμως υπήρχε άλλο ένα, αλλά θα μιλήσω εν καιρώ γι’ αυτό, καθώς είναι πολύ παλιό και εξαντλημένο και το ετοιμάζω για επανέκδοση. Επίσης μελέτη. Θα σου πω λοιπόν πως απλά έτυχε να ξεκινήσω την έκδοση των προσωπικών μου βιβλίων με μελέτες. Το Ιερό Δέντρο, που βασίζεται στη διπλωματική μου εργασία, μου άνοιξε μεγάλο δρόμο καθώς ήταν (και είναι) ένα βιβλίο με επιστημονική βαρύτητα, η πρώτη έρευνα στην Ελλάδα με το συγκεκριμένο θέμα, άγγιξε ακαδημαϊκούς αλλά αγαπήθηκε και από το ευρύ κοινό ως popscience βιβλίο που απευθύνεται σε όλους.Μοιράζομαι‒και θα μοιράζομαι πάντα νομίζω‒ μεταξύ λογοτεχνικών και επιστημονικών συγγραμμάτων, μεταξύ της λογοτεχνικής δημιουργίας και της επιστημονικής έρευνας. Πολλές φορές μάλιστα συνδυάζονται εντελώς αρμονικά.
ΕΡΩΤ.: Από τότε μέχρι σήμερα, άπειρα βήματα. Ένα από τα πιο σημαντικά, το «Εργαστήρι Συγγραφής Imaginarium». Τι ακριβώς είναι αυτό; Δημιουργείς συγγραφείς; Πάνω από 500 απόφοιτοι. Είναι εύκολο να διδάσκεις σε κάποιον πώς να γράφει; Και τι σημαίνει αυτό σε μια χώρα που δεν έχει αναγνωστικό κοινό;
ΑΠΑΝΤ.: Ναι, φέτος κλείσαμε και 10 χρόνια λειτουργίας. Το Imaginarium το δημιούργησα το 2014 όταν τίποτα αντίστοιχο δεν υπήρχε στη χώρα πέρα από κάποια σεμινάρια. Τότε κανείς δεν ήξερε τι είναι η δημιουργική γραφή, πόσο μάλλον το coaching στη συγγραφή. Δεν ξέρω αν «δημιουργώ συγγραφείς», ο δρόμος του συγγραφέα είναι πάντα μοναχικός, μακρύς και δύσκολος. Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθώ πρώτα απ´ όλα να είμαι ηθική και ειλικρινής με τους μαθητές μου. Να μην υπόσχομαι: «Έλα να σου μάθω να γράψεις το best-seller». Γράφουμε βιωματικά, γράφουμε με ειλικρίνεια. Σέβομαι την προσωπικότητα του κάθε μαθητή που έρχεται.Δουλεύω εξατομικευμένα με τον καθένα. Προσπαθώ να πολλαπλασιάζω τα καλά τους στοιχεία στη γραφή. Και να παλεύουμε μαζί για τις αδυναμίες, να ελαχιστοποιούμε τις αδυναμίες. Και προσπαθώ να εντοπίζω τη συγγραφική προσωπικότητα του καθενός και να την αφήνουμε να ανθίσει. Γιατί χρειαζόμαστε διαφορετικές φωνές, χρειαζόμαστε συνειδητούς λογοτέχνες, χρειαζόμαστε εκεί έξω τα ράφια να είναι γεμάτα με αξιόλογα βιβλία. Το πιο σημαντικό όμως, για να απαντήσω και στο τελευταίο σου ερώτημα, είναι πως γίνονται και συνειδητοί αναγνώστες. Γιατί, πριν το γράψιμο, ή έστω παράλληλα με αυτό, έρχεται το διάβασμα. Τώρα, το πότε και τι θα γράψει κάθε απόφοιτος μου εξαρτάται από τη φυσική του κλίση, τη μετέπειτα ενασχόλησή του με τη γραφή, αλλά και με τον ξεκάθαρο στόχο και δέσμευσή του σε αυτόν.
ΕΡΩΤ.: Μέσα στις εργατοώρες συγγραφής και συζήτησης, χωράει και η ακαδημαϊκή καριέρα; Τι ονειρεύεσαι να κάνεις ακόμη στο πανεπιστήμιο;
ΑΠΑΝΤ.: Μεγάλη κουβέντα η ακαδημαϊκή καριέρα στην Ελλάδα, και μάλιστα η γυναικεία καριέρα, αλλά ας μην το ανοίξουμε αυτό το θέμα. Στα 41 μου πλέον έχω αποβάλει όλη (σχεδόν) τη ματαιοδοξία μου και έχω προσγειωθεί στο πού βρίσκομαι, πότε βρίσκομαι και τι μπορώ να κάνω με αυτά που έχω εδώ. Για το εξωτερικό είναι άλλη κουβέντα. Μπορείς να το πεις και συμβιβασμό, αλλά προτιμάω να το λέω ωριμότητα (χαχα). Θα ήθελα φυσικά να πιάσουν τόπο τα πτυχία μου και η πορεία μου στον ακαδημαϊκό χώρο, όμως γενικότερα θα με ενδιέφερε πλέον ο πολιτισμός. Μια θέση από όπου να μπορώ να προσφέρω αξιοποιώντας τις ειδικεύσεις μου, και το έργο μου να έχει απευθείας διάχυση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και ηλικίες.Όσο για το αν χωράει κάτι στη ζωή μας, αν θέλεις κάτι πολύ υπάρχει πάντα χώρος και χρόνος. Προς το παρόν, κάνω χώρο για μια μεταδιδακτορική έρευνα γιατί η ολοκλήρωση του διδακτορικού μού άφησε μια μεγάλη περίσσεια χρόνου!
ΕΡΩΤ.: Ξεχωριστή από την αρχή και η θέση σου στην μέση εκπαίδευση. Πώς είναι να διδάσκεις Θρησκευτικά στα παιδιά με ένα δικό σου τρόπο, που είμαι σίγουρη πως είναι γεμάτος ενδιαφέρον; Σου αρέσει αυτή η πλευρά της δουλειάς σου;
ΑΠΑΝΤ.: Δύσκολο μάθημα, δύσκολη διαχείριση. Προσπαθώ να είμαι κοντά στους εφήβους και να αξιοποιώ τα καλά του μαθήματος με δημιουργικό τρόπο που τους εμπλέκει ενεργά στο μάθημα και στους προβληματισμούς. Ως εκπαιδευτικός, είμαι φανατική της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας, της διεπιστημονικότητας και διαθεματικότητας, και της βιωματικής μεθόδου. Εμπλέκω πολλή τεχνολογία, διδακτικές επισκέψεις και βιωματικές δράσεις. Βέβαια, έχει μεγάλη ελευθερία το μάθημα ως προς αυτά, εφόσον δεν είναι εξεταζόμενο, οπότε την εκμεταλλεύομαι όσο μπορώ στο ετήσιο διδακτικό πλάνο μου. Δεν θα μπορούσα να κάνω αυτή τη δουλειά τυπικά με ένα σχολικό εγχειρίδιο στα χέρια μου. Δεν θα την έκανα καθόλου, θα έκανα κάτι άλλο. Θέλω να το απολαμβάνω και εγώ και τα παιδιά. Να έχει νόημα για τη ζωή τους. Τέλος, θέλω να σου πω ότι το Σχολείο είναι μεγάλο σχολείο για τον εκπαιδευτικό. Έχω μάθει τον εαυτό μου, τα όριά μου, τις αξίες μου αλλά επίσης παρακολουθώ καθημερινά με ενδιαφέρον μία μικρογραφία της κοινωνίας μας.
ΕΡΩΤ.: Έχεις και μια ιδιαίτερη αγάπη για το φανταστικό, το 2017 άλλωστε σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης είχες διοργανώσει το Φεστιβάλ Φαντασίας Fantasmagoria, έπειτα εξέδωσες μελέτη για τον Τόλκιν αλλά δημιούργησες και την πρώτη λέσχη ανάγνωσης Φαντασίας στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη. Τι είναι για σένα η Φαντασία ως λογοτεχνικό είδος;
ΑΠΑΝΤ.: Πολύ παλιά μου φαίνονται όλα αυτά γιατί προηγήθηκαν της πανδημίας, περίοδος που επίσης με άλλαξε και με προσγείωσε πολύ, όπως και πολύ κόσμο φαντάζομαι. Η Φαντασία για μένα πια δεν είναι τρόπος να ξεφύγω από την πραγματικότητα, αλλά μια ώριμη παραβολική γλώσσα για να μιλήσω για την πραγματικότητα. Και αυτό είναι και το σοβαρό είδος της λογοτεχνίας του Φανταστικού. Ωστόσο, ως συγγραφέας, γράφω μυθοπλασία αλλά δεν εντάσσω πολύ φανταστικό στοιχείο ή μεταφυσικό στις ιστορίες μου. Φτάνω μέχρι τον μαγικό ρεαλισμό, που σε ένα παιδικό βιβλίο είναι αναπόφευκτος. Δεν θα δεις στα βιβλία μου ας πούμε μαγεία ή μεταμορφώσεις ή οτιδήποτε δεν απομυθοποιείται ή δεν εξηγείται με τη λογική εν τέλει. Το επιλέγω αυτό και μου βγαίνει κιόλας. Νομίζω πως το παιδί, ο έφηβος, ο νέος, χρειάζεται να νοηματοδοτήσει τον κόσμο μέσα του και όχι να τον απορρίψει ή να τον κουκουλώσει.
ΕΡΩΤ.: Κι από την εκπαίδευση μικρών και μεγάλων, στον κόσμο της Παιδικής Λογοτεχνίας. Ποιος είναι λοιπόν ο Εδουάρδος και πώς έχει προκύψει στη ζωή μας;
ΑΠΑΝΤ.: Συνεχίζοντας από την προηγούμενη απάντηση, κάπως έτσι γεννήθηκε ο Εδουάρδος με τις δύο περιπέτειες «Ο Εδουάρδος και η Μεγάλη Σπηλιά» και «Ο Εδουάρδος και η Μεγάλη Διάσωση» (εκδ. Ίκαρος – εικονογράφηση Τριανταφυλλιά Βάσσου). Ένα υιοθετημένο ποντίκι που ανακαλύπτει τον εαυτό του μέσα από μια μεγάλη δοκιμασία και τελικά αντιμετωπίζει τη Μεγάλη Σπηλιά με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ενδυνάμωσή του, την αποδοχή του εαυτού και την αλήθεια του. Ο Εδουάρδος, όπως συνηθίζω να λέω, είναι το πιο σοβαρό πράγμα που έχω δημιουργήσει, πάνω από το διδακτορικό, πάνω απ’ όλα. Με έκανε καλύτερο άνθρωπο (ελπίζω). Είναι και λίγο βιωματική η ιστορία.Κυρίως όμως ήταν η πρώτη δουλειά μου μέσω της οποίας γνώρισα πόσο δυνατά μπορούν να πιστέψουν και να αγαπήσουν τα παιδιά. Αυτή η επαφή μαζί τους στις παρουσιάσεις και τις συζητήσεις μας, με συγκλονίζει κάθε φορά. Τον λατρεύουν, είναι για αυτά τόσο σημαντικός που, όπως μου λένε οι γονείς τους, κρατούν το βιβλίο στο προσκέφαλό τους. Τι να πεις μετά από αυτό… Τι παραπάνω να ζητήσω.
ΕΡΩΤ.: Έπειτα έρχεται η Οικογένεια Άντερσον. Εδώ, περισσότερο μυστήριο, σκοτάδι, λίγο παραπάνω αγωνία; Σε συναρπάζει αυτός ο κόσμος;
ΑΠΑΝΤ.: Ναι, ενώ ο Εδουάρδος είναι μια παιδική ιστορία περιορισμένης έκτασης για ηλικίες 7+, εδώ τώρα με την Οικογένεια Άντερσον (εκδ. Ίκαρος – εικονογράφησης Αλέκος Παπαδάτος) έχουμε ένα εκτενές μυθιστόρημα για παιδιά και νέους ηλικίας 9+ που βρίσκει κοινό και σε ενήλικες φυσικά. Οι ήρωες είναι άνθρωποι, ο κόσμος εντελώς πραγματικός, αλλά μαγικός στις αληθινές του διαστάσεις, μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Έχει απαλά στοιχεία μαγικού ρεαλισμού. Αποδομώ έναν πολύ γνωστό μύθο ώστε να μιλήσω χωρίς διδακτισμό μέσα από τη δράση των ηρώων στα παιδιά και στους νέους για θέματα που αφορούν όλους μας και τον κόσμο γύρω μας σήμερα και πάντα. Η αποδοχή, η αλληλεγγύη και η αυτοθυσία, η προστασία του άλλου, του ξένου, η εξοικείωση με το σκοτάδι μας, η ωριμότητα, η φιλία, οι αληθινοί οικογενειακοί δεσμοί, αλλά και πιο νοσταλγικά στοιχεία για τον ενήλικο αναγνώστη όπως η παιδική ηλικία, η αδερφικές σχέσεις, η περιπέτεια, όλα αναδεικνύονται σε μια ιστορία που έχει βασικό χαρακτηριστικό της το μυστήριο που πολλαπλασιάζεται και κορυφώνεται σελίδα τη σελίδα. Ο κόσμος των Άντερσον είναι ένας κόσμος που έφτιαξα τόσο δικός μου και τόσο αγαπημένος, που πολύ απλά θα σου πω ότι μετά την έκδοση μου λείπουν αφόρητα. Δεν ξέρω με ποιον τρόπο να ξαναμπώ μέσα στην ιστορία. Είναι φοβερό αυτό το συναίσθημα. Δεν είναι το ίδιο όταν το διαβάζω, είμαι από την άλλη πλευρά πια, αν με καταλαβαίνεις. Χαίρομαι όμως που τώρα οι αναγνώστες είναι αυτοί που ζουν σε αυτόν τον κόσμο και περισσότερο χαίρομαι που τον θεωρούν δικό τους.
ΕΡΩΤ.: Τελικά ο κόσμος σου είναι ένα παράλληλο σύμπαν παραμυθιού, μύθων και αρχαίων λαών παιδικής φαντασίας και ιστοριών μυστηρίου; Τι έρχεται μετά;
ΑΠΑΝΤ.: Με τα ίδια θέματα θα πορευτώ νομίζω, με μόνη διαφοροποίηση ότι ξεκινώ κάτι που έχει να κάνει με τη σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης του 20ού αιώνα, αλλά και με το νέο πολλαπλό βιβλίο στο σχολείο. Θέλω να εκδώσω το διδακτορικό μου επίσης. Φυσικά ετοιμάζω νέα παιδικά βιβλία, αλλά ίσως και κάτι για ενήλικες γιατί μου το ζητούν έντονα. Θα δούμε. Καλά να είμαστε και αρκεί ο κόσμος να διαβάζει και να στηρίζει την αγορά του βιβλίου!
Κάντε το πρώτο σχόλιο