Κάποιοι χαρακτηρίζουν τους χαρακτηρισμούς που του αποδίδονται υπερβολικούς, παρόλα αυτά ο Πάπας Φραγκίσκος ήταν ίσως από τους πιο μαζικά αγαπητούς Ποντίφικες της Καθολικής Εκκλησίας.
Ήταν ο πρώτος Πάπας με καταγωγή από τη Λατινική Αμερική, αλλά και ο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που, παρά τις όποιες αγκυλώσεις, προσπάθησε σθεναρά να εκσυγχρονίσει τις θέσεις του Ρωμαιοκαθολικισμού. Αγκάλιασε το μεταναστευτικό, «Ποιος είμαι εγώ να κρίνω;» είπε για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, και επέτρεψε σε γυναίκες να ηγηθούν σε ορισμένες θέσεις στο Βατικανό (ακόμα και αν δεν «έπεσε το κάστρο» των αμβλώσεων, στις οποίες αντιτίθετο μέχρι το τέλος).
Ο Πάπας Φραγκίσκος πέθανε σε ηλικία 88 ετών τη Δευτέρα του Πάσχα, 21 Απριλίου 2025, στις 07:35 το πρωί, στο δωμάτιό του, στον Οίκο της Αγίας Μάρθας στο Βατικανό, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη. Τον θάνατό του ανακοίνωσε ο Καμεράριος της Αγίας Έδρας, καρδινάλιος Κέβιν Φάρελ στο τηλεοπτικό κανάλι του Βατικανού, σε δήλωση που βιντεοσκοπήθηκε στο παρεκκλήσι του οίκου.
Ο ίδιος ζήτησε να ταφεί με απλό ξύλινο φέρετρο και όχι στο Βατικανό, αλλά στη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε στη Ρώμη, σύμφωνα με την επιθυμία του. Έτσι θα είναι ο πρώτος Πάπας που θα ενταφιαστεί εκτός του Βατικανού, μετά τον Πάπα Λέοντα ΙΓ΄ το 1903.
Μαζί με όλα αυτά, ο Πάπας Φραγκίσκος, ο πιο μαζικά αγαπητός Ποντίφικας στην πρόσφατη ιστορία, κατάφερε να γίνει ένας εκκλησιαστικός ηγέτης που ενστερνίστηκε τους κώδικες της εποχής του και επικοινώνησε με τον τρόπο που μπορούσε να τον αντιληφθεί ο λαός την τελευταία 12ετία.Όταν ανέλαβε τη θέση του, η ζωή μας είχε αρχίσει ήδη να ορίζεται εν πολλοίς ψηφιακά: οι selfies ήταν η νέα συνήθεια που έγινε η έκφραση της διάθεσής μας, αρχίσαμε να γελάμε όλο και συχνότερα με memes, το viral έγινε το νέο μέτρο της διασημότητας και τα δημόσια πρόσωπα επέλεξαν τη φαινομενικά πιο άμεση επικοινωνία των socialmedia.
Στην Ιταλία ονομάζεται Ποντίφικας. Είναι αρχαίος ρωμαϊκός τίτλος που έπαιρναν οι επιφανείς Ρωμαίοι και σημαίνει γεφυροποιός, δηλαδή ο άνθρωπος που φτιάχνει γέφυρες κυριολεκτικά και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο άνθρωπος που ενώνει με γέφυρα τους ανθρώπους με το θεό.
Εκλέχθηκε Πάπας το 2013 και ήταν ο Αργεντινός Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, που διάλεξε το όνομα Φραγκίσκος. Το πήρε απ’ τον άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης,ο οποίος αν και πλούσιος ο ίδιος, αψήφησε τον πατέρα του και τα πλούτη του και βοηθούσε τους φτωχούς με κάθε τρόπο. (Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης είχε μια σπουδαία ιστορία)
Ο πάπας Φραγκίσκος από τότε που εξελέγη,προσπάθησε να αλλάξει λίγο την πορεία του κολλημένου στο μεσαίωνα καραβιού, που λέγεται Καθολική Εκκλησία και τα κατάφερε σε πολλές περιπτώσεις.
Σημαντική ήταν η παρουσία του στη Λέσβο το 2021 και στις δομές προσφύγων στο νησί. Μια επίσκεψη στο νεκροταφείο προσφύγων και χωρίς ανθρώπων που πνίγονταν στο Αιγαίο τον συγκλόνισε. Παρομοίωσε τα προσφυγικά στρατόπεδα της Μόριας και των ελληνικών νησιών με εκείνα των Ναζί. Κατήγγειλε την πολιτική της Ευρώπης-Φρούριο και στάθηκε στο πλευρό των διασωστικών καραβιών και των προσφύγων.
Από τις πρώτες ημέρες της εκλογής του το 2013 πήγε στη Λαμπεντούζα να ενημερωθεί για το προβλημάτων μεταναστών και βοηθήσει, αλλά και να στηρίξει κάθε προσπάθεια των εθελοντών. Εκεί αποτίμησε φόρο τιμής στους πρόσφυγες που χάνονται στη θάλασσα. Έριξε στεφάνι στα νερά και τέλεσε λειτουργία μπροστά στα συντρίμμια μια προσφυγικής βάρκας. Αργότερα πήγε στο Κογκρέσο να μιλήσει και άρχισε να τους μιλάει για τους πρόσφυγες δημιουργώντας ένα κίνημα στήριξης για τους ανθρώπους που δεν είχαν μοίρα.
Στα 2016 γονάτισε και έπλυνε τα πόδια σε πρόσφυγες από τη Συρία και το Πακιστάν και φίλησε τα πόδια Μουσουλμάνων, Ορθοδόξων, Ινδουιστών και Καθολικών που είναι παιδιά του ίδιου Θεού και κάτι ανάλογο έκανε με μια επίσκεψη του στο Σουδάν,εκεί περισσότερο για να γεφυρώσει τις εμφύλιες διαμάχες που είχαν μεταξύ τους. Τον αφορούσε και ο πόλεμος στην Παλαιστίνη και φυσικά με τους Παλαιστίνιους ήταν πολύ συμμετοχικός με πολλές δημόσιες παρεμβάσεις, ενώ προσπάθησε να απαλλάξει τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία απ’ όλο αυτό το κόμπλεξ που είχε με την ομοφυλοφιλία και γενικά τη συμπερίληψη του διαφορετικού.
Δήλωνε πως «εμάς εδώ η δουλειά μας είναι άλλη. Είναι η αγάπη και η περίθαλψη όλων των ανθρώπων χωρίς περιορισμούς και χωρίς να κρίνουμε».
Τον Αυγούστου του 2024, ο Πάπας Φραγκίσκος έστειλε ένα ιδιόχειρο σημείωμα, γεμάτο ευχές για την επιτυχία της αποστολής διάσωσης στην ομάδα του Ιάσονα Αποστολόπουλου. «Προσεύχομαι για εσάς. Σας ευχαριστώ βαθιά για όσα κάνετε», έγραψε. Ο Πάπας Φραγκίσκος σε αυτόν τον κόσμο είχε διαλέξει πλευρά.
«Κανείς δεν αντιδρά αν ευλογήσω έναν επιχειρηματία που εκμεταλλεύεται τον κόσμο, αλλά αντιδρούν αν ευλογήσω έναν ομοφυλόφιλο». Αυτά ήταν τα λόγια του όταν πήρε απόφαση υπέρ της ευλογίας των ομόφυλων ζευγαριών από τους καθολικούς ιερείς- μια απόφαση ιστορικής σημασίας.Υπήρξε με διαφορά ο πιο προοδευτικός Πάπας στην ιστορία του Βατικανού. Γι’ αυτό άλλωστε τον μισούσαν οι Ιταλοί ακροδεξιοί. Ο Ματέο Σαλβίνι τον αποκαλούσε «ψευτο-Πάπα» και «κομμουνιστή», ενώ δε δίσταζε να φοράει δημόσια την μπλούζα με το σύνθημα «My Popeis Benedict» υπερασπιζόμενος τον προηγούμενο Πάπα Βενέδικτο.
Πήρε ξεκάθαρη αντιπολεμική θέση, επικρίνοντας επί σειρά ετών, τόσο το Ισραήλ όσο και το ΝΑΤΟ, ενώ έφτασε το σημείο να πει ότι «αυτό που συμβαίνει στη Γάζα έχει τα χαρακτηριστικά μιας γενοκτονίας».
Όταν ο Σαλβίνι έκλεισε τα λιμάνια για τους πρόσφυγες, η κορυφαία ρωμαιοκαθολική εβδομαδιαία εφημερίδα, FamigliaCristiana, τον συνέκρινε με τον Σατανά στο εξώφυλλό της.
Επανασύνδεσε το ρεύμα και πλήρωσε τα χρέη σε 450 άστεγες οικογένειες που διέμεναν σε κατειλημμένο κτήριο που ανήκε στο Βατικανό. Μάλιστα, ο καρδινάλιος Konrad Krajewski, στενός συνεργάτης του Πάπα, παραβίασε επιδεικτικά τον ιταλικό νόμο. Σκαρφάλωσε σε φρεάτιο, έσπασε τα λουκέτα και επανέφερε το ρεύμα σε ένα κτίριο στη Ρώμη, όπου οι οικογένειες αδυνατούσαν να πληρώσουν. Ο Πάπας Φραγκίσκος είχε δηλώσει «καλύτερα άθεος, παρά ρατσιστής».
Χαρακτηριστική του κίνηση μόλις πριν λίγες μέρες από τον θάνατό του, πέρασε το Μεγάλο Σάββατο μέσα σε φυλακή, δίπλα στους κρατούμενους. Ήρθε σε μεγάλη σύγκρουση με τον Σαλβίνι όταν εκείνος πρότεινε να καταστεί υποχρεωτική η ανάρτηση σταυρών σε όλα τα δημόσια κτίρια, επιβάλλοντας πρόστιμο 1.000 ευρώ σε όσους δεν συμμορφωθούν. Ο Πάπας εναντιώθηκε λέγοντας ότι ο σταυρός δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι σύμβολο ταυτότητας, αλλά «ένα σύμβολο διαμαρτυρίας απέναντι στην αδικία, τη βία και τον θάνατο».
Υποστήριζε σταθερά τα ιθαγενικά κινήματα της λατινικής Αμερικής. Έβαλε το σύμβολο της Pachamama στο Βατικανό. Έπλεξε το σωσίβιο ενός πνιγμένου πρόσφυγα πάνω σε έναν ξύλινο σταυρό και τον κρέμασε μέσα στο Βατικανό. Ήταν ένα σωσίβιο που είχαν περισυλλέξει εθελοντές σε αποστολή διάσωσης. Έκραζε δημόσια τον αντιτσιγγανισμό της ακροδεξιάς και προσκάλεσε 500 εκπροσώπους των Ρομά και των Σίντι στο Βατικανό.
Ο Πάπας Φραγκίσκος μίλαγε σταθερά ενάντια στις αδικίες του καπιταλισμού, καταγγέλλοντας τον νεοφιλελευθερισμό ως μάστιγα για την ανθρωπότητα. Ήταν ο πρώτος Πάπας στην ιστορία που επέλεξε το όνομα Φραγκίσκος. Η επιλογή αυτή δεν ήταν τυχαία: σηματοδοτούσε μια νέα κατεύθυνση, περισσότερη ταπεινότητα, περισσότερη φροντίδα για τους αποκλεισμένους, περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.
Θα μπορούσε να είχε κάνει ακόμα περισσότερα;Φυσικά.Έκανε όμως όσα δεν τόλμησαν να κάνουν όλοι οι υπόλοιποι μαζί;Μάλλον ναι.
Η σύγκριση γίνεται χαώδης όταν σκεφτεί κανείς άλλους θρησκευτικούς ηγέτες και εκπροσώπους θρησκειών. Από τους μέχρι σήμερα «αντιπροσώπους του Θεού, αυτός ήταν από τους καλύτερους, θέλοντας να διδάξει τον χριστιανισμό όπως έπρεπε να είναι».
Μετά τον Πάπα Φραγκίσκο τι περιλαμβάνει το τελετουργικό
Όπως και να έχει ο πάπας Φραγκίσκος πέθανε στα 88 του χρόνια και τώρα ξεκινά η διαδικασία εκλογής νέου Πάπα. Το τελετουργικό έχει τώρα ως εξής:
Μόλις διαπιστωθεί ο θάνατος του νεκρού από γιατρούς, πάει ο πιο παλιός καρδινάλιος και του αφαιρεί το δαχτυλίδι που είναι και η σφραγίδα του Βατικανού, ώστε να μην προκύψει έγγραφο με την σφραγίδα του. Μετά την ταφή και το πένθος μαζεύονται όλοι οι καρδινάλιοι και ψηφίζουν. Σε ένα κλειστό δωμάτιο όπου κανένας δεν ξέρει τι γίνεται εκεί μέσα γιατί δεν υπάρχει επαφή των μέσα με τον έξω κόσμο. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει μέρες… Όταν τελικά ψηφιστεί νέος Πάπας,βγαίνει λευκός καπνός από ένα φουγάρο που έχουν στην Καπέλα Σιξτίνα και αναγγέλλεται απ’ το κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, «habemuspapam», δηλαδή «έχουμε πάπα».
Για ποια ζητήματα αποφασίζουν οι καρδινάλιοι
Η συνεδρίαση που γίνεται άμεσα σηματοδοτεί την πρώτη από μια σειρά «γενικών συνελεύσεων». Σύμφωνα με το Αποστολικό Σύνταγμα, οι πλέον «επείγουσες» αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτή την πρώτη συνάντηση περιλαμβάνουν μια σειρά από ζητήματα, με σημαντικότερα αυτά της κηδείας του ποντίφικα, αλλά και τη διεξαγωγή του κονκλαβίου το οποίο θα εκλέξει τον διάδοχό του.
Όπως έχει ανακοινωθεί, θα ακολουθήσουν εννέα ημέρες επίσημου πένθους, με την κηδεία και την ταφή να τελούνται συνήθως μεταξύ της τέταρτης και της έκτης ημέρας από τον θάνατο του Ποντίφικα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το BBC, οι καρδινάλιοι καθορίζουν τα εξής:
- Την ημέρα και ώρα της κηδείας, η οποία ορίζεται να τελεστεί ανάμεσα στην τέταρτη και την έκτη ημέρα μετά τον θάνατό του.
- Το πότε θα μεταφερθεί η σορός του Πάπα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, ώστε να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα για τους πιστούς.
- Πού θα φιλοξενηθούν οι 135 καρδινάλιοι που ταξιδεύουν στη Ρώμη για να συμμετάσχουν στο κονκλάβιο – συνήθως στο Σπίτι της Αγίας Μάρθας.
- Ποιοι δύο εκκλησιαστικοί θα εκφωνήσουν «δύο καλά προετοιμασμένες διαλογιστικές ομιλίες» για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Καθολική Εκκλησία και τα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την επιλογή του νέου Πάπα.
- Τι θα συμβεί με τα έξοδα της κηδείας, καθώς και η ανάγνωση εγγράφου που έχει αφήσει ενδεχομένως ο Πάπας Φραγκίσκος προς τους καρδινάλιους.
- Την ημερομηνία διεξαγωγής του κονκλάβιου, το οποίο σύμφωνα με την παράδοση πραγματοποιείται εντός 15 έως 20 ημερών από τον θάνατο του Ποντίφικα.
Στα 12 χρόνια της θητείας του, ο Πάπας Φραγκίσκος φαίνεται πως άγγιξε περισσότερες πτυχές της δημόσιας ζωής από αυτό που μπορούσε να φανταστεί κανείς για κάποιον σε αυτό το αξίωμα. Κάποιοι εντοπίζουν τον Πάπα Φραγκίσκο ακόμα και σε πιο έμμεσες αναφορές. Τρανότερη αυτών, το περσινό οσκαρικό «Κονκλάβιο» του ΈντουαρντΜπέργκερ. Μια ταινία που «βλάσφημα» φέρνει σε κόντρα τα ενδότερα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας –κάτι που σε ένα βαθμό, κατάφερε και ο Φραγκίσκος. Μένει να δούμε την πραγματική συνέχεια, πίσω από τις κλειστές πόρτες, όταν εμφανιστεί ο λευκός καπνός στο Βατικανό.
Η διαθήκη του πάπα Φραγκίσκου με τις οδηγίες για την ταφή του
Το Βατικανό δημοσιοποίησε την διαθήκη του πάπα Φραγκίσκου, σε ό,τι αφορά τον χώρο και τις λεπτομέρειες της ταφής του.
Στο σχετικό έγγραφο επιβεβαιώνεται ότι η ταφή του ποντίφικα, βάσει της βούλησής του, πρέπει να πραγματοποιηθεί στη βασιλική εκκλησία Σάντα Μαρία Ματζιόρε της Ρώμης, που είναι αφιερωμένη στην Παρθένο.
«Ο τάφος πρέπει να είναι κάτω από το δάπεδο, απλός, χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση και μόνο με μια επιγραφή: Franciscus», γράφει η διαθήκη.
«Ο κύριος ας ανταμείψει επάξια όσους με αγάπησαν και θα συνεχίσουν να προσεύχονται για μένα. Τη δοκιμασία της υγείας μου, που εμφανίσθηκε στην τελευταία περίοδο της ζωής μου, την προσέφερα στον Κύριο, υπέρ της ειρήνης στον κόσμο και της αδελφοσύνης ανάμεσα στους λαούς», έγραψε ο Φραγκίσκος στη διαθήκη του.
Κάντε το πρώτο σχόλιο