Πώς (και πότε) θα τελειώσει άραγε ο πόλεμος στην Ουκρανία; Πλέον έχουμε ξεπεράσει τα δύο χρόνια διάρκειάς του και εκτός από τις χιλιάδες ζωές έχουν χαθεί, η Ευρώπη και ολόκληρος ο κόσμος βρίσκονται σε μια παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας εξαιτίας του. Οι εξελίξεις στο πεδίο της μάχης μοιάζουν με μία σκακιέρα που αλλάζει διαρκώς, αλλά η ουσία παραμένει: καμία πλευρά δεν έχει επιτύχει απόλυτη νίκη και διαρκώς, ο «λογαριασμός» αυξάνεται. Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι πιέσεις για ειρήνη γίνονται όλο και πιο επιτακτικές…
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν παρουσίασε πρόσφατα μια συγκεκριμένη σειρά όρων, τους οποίους η Μόσχα θεωρεί αδιαπραγμάτευτους για να ξεκινήσει οποιαδήποτε διαδικασία κατάπαυσης του πυρός ή ειρηνευτικής συμφωνίας. Στην πραγματικότητα φυσικά, αυτοί οι όροι δεν είναι απλώς πολιτικές επιθυμίες του Ρώσου ηγεμόνα· συνιστούν την πυξίδα της ρωσικής στρατηγικής για το μέλλον της Ουκρανίας αλλά και για τον επαναπροσδιορισμό της θέσης της Ρωσίας στο διεθνές σύστημα.
Για τον Πούτιν λοιπόν τα πράγματα είναι απλά:
1ον, η Ουκρανία θα πρέπει να αποκλείσει οποιοδήποτε μέλλον στο ΝΑΤΟ και να το επιβεβαιώσει νομικά, χωρίς ασάφειες.
2ον, εκτός από την απώθηση της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ, η Ουκρανία θα πρέπει επισήμως να ανακηρύξει ουδέτερο καθεστώς και να δεσμευτεί να μην συμμετέχει σε συμμαχίες κατά της Ρωσίας.
3ον, η Ρωσία ζητάει επίσης η ουκρανική στρατιωτική δύναμη να μειωθεί σημαντικά – ως στοιχείο «ελέγχου και εμπιστοσύνης».
4ον, να δοθούν ισχυρές νομικές εγγυήσεις και προστασία όσων μιλούν ρωσικά στην Ουκρανία.
5ον, να αναγνωριστεί η προσάρτηση της Κριμαίας και των περιφερειών Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, ως μέρος της οποιασδήποτε συμφωνίας.
6ον, θα πρέπει να τεθούν σε ισχύ εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, με τη συμμετοχή μεγάλων δυνάμεων , ώστε να εξασφαλιστεί η ουδετερότητά της.
Η Μόσχα τονίζει ότι αυτοί οι όροι αποτελούν τη βάση της οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας και ότι θα συνεχίσει στρατιωτικά εφόσον δεν εκπληρωθούν, καθώς αισθάνεται ότι έχει αντέξει τις οικονομικές κυρώσεις και τις νέες πιέσεις. Στο παρασκήνιο, Ρώσοι αξιωματούχοι αποδίδουν ευθύνες στις δυτικές κυβερνήσεις για το ότι «δεν ασχολήθηκαν σοβαρά» με όρους ή με βάσεις μακροπρόθεσμης συμφωνίας. Πιστεύουν πως όσο δεν αναγνωρίζονται οι όροι, τόσο θα συνεχίζεται η σύγκρουση.
Στο κέντρο των ρωσικών απαιτήσεων βρίσκεται η θέσπιση στρατηγικού στάτους κβο: αποτροπή δυτικής επιρροής, οριοθέτηση στρατιωτικής δυνατότητας και κατοχύρωση εδαφικών κερδών. Το πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τη Μόσχα, αποτελεί τη μοναδική ρεαλιστική βάση για ταχεία κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία και οι εταίροι της θεωρούν μη διαπραγματεύσιμη την εδαφική ακεραιότητα και αρνούνται οποιαδήποτε οριστική εγκατάλειψη απελευθερωμένων εδαφών ή παραχώρηση κυριαρχίας.
Το αποτέλεσμα μοιάζει και πάλι να είναι αδιέξοδο: η ρωσική πλευρά επιμένει σε έξι συγκεκριμένους όρους που είναι μη ρεαλιστικοί για το Κίεβο, ενώ η Δύση παραμένει υπέρ της ουκρανικής κυριαρχίας και της υποστήριξης της σε διεθνές πλαίσιο. Μέχρι να γεφυρωθούν αυτές οι αποστάσεις, η σύγκρουση φαίνεται ότι θα συνεχιστεί χωρίς συμβιβασμό – και ο χρόνος παίζει υπέρ εκείνων που μπορούν να αντέξουν την παράταση της σύγκρουσης.
Η πρόταση Πούτιν συνθέτει μια συνολική «συμφωνία ειρήνης» για τη Ρωσία με όρους που προστατεύουν τη σφαίρα επιρροής της και αποκλείουν μελλοντικές αμφισβητήσεις. Πόσο εφικτό είναι αυτό για μια χώρα που έχει χάσει έδαφος, υποδομές και ανθρώπινο κεφάλαιο; Η απάντηση – καθώς και το αν θα υπάρξει τελικά λογική συμφωνία – παραμένει ανοιχτή.
Κάντε το πρώτο σχόλιο